TEMEL YAŞAM DESTEĞİ (TYD)
CPR - KARDİYOPULMONER RESÜSİTASYON
TYD/CPR, kalp masajı ( KM ) ve suni solunumun ( SS ) birlikte, tek veya iki kişi ile yapılmasıdır.
TEK KİŞİ VEYA İKİ KİŞİ İLE TYD: Önce iki kurtarıcı soluk verilir. Sonra sıra ile 30 göğüs basısı ve 2 suni solunum olacak şekilde, döngü (30:2 ) iki dakika 5 kez tekrarlandıktan sonra eğitimi alınmışsa, AED varsa 1 kere şok verilir ardından hemen 30:2 şeklinde devam edilir. TYD, kişi dönene, yardım gelene yada yapan tükenene kadar sürdürülür.
TIKLAYIN: Erişkinde TYD algoritması, çocukta TYD algoritması
DİKKATİNİZE: 2005 resüsitasyon toplantılarından sonra, AHA(ABD) ve ERC(AVRUPA) GUİDELİNES olmak üzere iki yeni yayın ortaya çıkmıştır. Bu yayınlara göre bazı farklılıklar var. Algoritmalarda da görüleceği gibi biri solunum yoksa hemen göğüs basısına başlatırken diğeri 2 soluk sonrası göğüs basısına başlatıyor. Her ikisinde de ilkyardımcı (sağlık personeli hariç) nabız kontrolü yapmıyor. Her ikisinde de AED haricinde ara verilmeden TYD sürekli yapılıyor. Çocuklarda-bebeklerde ERC beş soluk vermeyi önerirken, AHA 2 soluk vermeyi öneriyor. O nedenle iş akış şemalarını izlerken bu farklılıklar gözünüze çarparsa bu kaynakların farklılığındandır.
DİKKATİNİZE : Yurt dışında uzun yıllardır ilkyardımcılar tarafından portatif defibrilatör ya da asıl adıyla automatic external defibrillation(AED) uygulanmaktaydı. Ülkemizde çok sıcak bakılmayan bu uygulama 2005 kararları doğrultusunda ülkemizde de öğretilmek durumundadır. Algoritmalarda gördüğünüz AED uygulamaları sizi şaşırtmasın bunlar ilkyardımcılara yönelik uygulamalardır. AED iş akış şeması için tıklayın.
TYD için uygulama tablosu :
| YAŞ GRUBU | Erişkin | Çocuk | Bebek | TYD / Suni Solunum |
|
| 8 yaş üstü | 1-8 yaş | 1-12 ay |
|
| ADIMLAR |
|
|
| Bilinç düzeyini sapta |
| SOLUK YOLU (Baş pozisyonu) | Baş-çene | Baş-çene, | Baş-çene |
|
| SOLUNUM | Bak-dinle-hisset | Bak-dinle-hisset | Bak-dinle-hisset | Solunumu değerlendir |
| Solunum yoksa, suni solunumu başlat(*) | Her biri bir saniye sürecek şekilde 2 soluk verilir | Her biri bir saniye sürecek şekilde 5 soluk verilir | Her biri bir saniye sürecek şekilde 5 soluk verilir | Solunumu varsa, koma pozisyonu ver |
| Suni solunum sayısı (Sağ.per. için) | En az,dakikada 8-10 | en az,dakikada 12-20 | en az,dakikada 12-20 |
|
| Yabancı cisim Tıkanmasında Uygulamalar | 5 sırttan darbe 5 karından itme | 5 sırttan darbe 5 karından itme | 5 Sırttan darbe 5 göğüsten bastırma |
|
|
DOLAŞIM |
|
|
|
|
| Nabız alma | YOK | YOK | YOK | Solunum yoksa, 30 göğüs basısı 2 suni solunum |
| Göğse bası Uygulanacak yer | Göğüs kemiğinin tam ortası / iki memebaşının ortasına | Göğüs kemiğinin tam ortası / iki memebaşının ortasına | Göğüs kemiğinin tam ortası / iki memebaşının ortasına |
|
| Göğüs basısının Uygulanışı | İki el tabanı üst üste konarak | Tek veya iki el tabanı ile | 2 parmak ile |
|
| Dakikadaki (ortalama)sayısı (sağ.per.için) | 100 kez | 100 kez | 100 kez |
|
| Kalp masajı / Suni solunum oranı | 30 : 2 | 30 : 2 | 30 : 2 |
|
AVRUPA YENİDEN CANLANDIRMA (ERC) KURULU, 2005 YILI YENİDEN CANLANDIRMA REHBERLERİne uygun değiştirilmiştir.
KURTARICI İÇİN TEHLİKE VAR MI?
TYD esnasında, hem kurtarıcı hem K/H için güvenlik en önemli unsurdur. Sadece tüberküloz ve SARS(akut respiratuar distres sendromu) gibi enfeksiyonların tespit edildiği tek tük verilere bakarak, kurtarıcıların TYD ni uygulamaktan çekindiği bilinen birkaç olay mevcut. TYD esnasında HIV bulaşması ile ilgili bildirilen herhangi bir veri yok. TYD nde soluturken kullanılan koruyucu araçların (barrier devices) etkinliği konusunda insanlarla yapılmış çalışmalar yok; ancak tek yönlü kapağı olan çeşitli filtrelerin ve koruyucu araçların, ağızdan ağza suni solunum yaparken K/H nın ağzındaki bakterilerin kurtarıcıya geçmesini önlediği laboratuar çalışmalarıyla gösterilmiştir. Kurtarıcılar, TBC veya SARS gibi bilinen bir bulaşıcı hastalığı olan hastalarda uygun bir koruyucu kullanmalıdır. Eğer SARS salgını veya benzeri bulaşıcı salgın varsa kurtarıcıların enfeksiyon kontrolü önlemlerine tam olarak uymalıdırlar.
